İLÇEMİZİN KONUMU
İlçemiz güneyden ve batıdan Aydın Merkez, doğudan
Sultanhisar, kuzeyden Ödemiş ilçeleri ile sınır bulunmaktadır. İlçe merkezi,
Menderes Vadisinin kuzeyinde, il merkezi de 18 Km uzaklıkta Aydın-Denizli kara
yolu üzerinde kurulmuştur. Güneyi ova olan İlçemiz kuzeye gittikçe daha
engebeli ve yüksek bir arazi yapısına dönüşmüştür.
İLÇE HARİTASI
İLÇE ADININ KAYNAĞI
İl merkezine 18 km uzaklıkta bulunan Köşk hakkındaki
bilgilere, Menderes Nehri' ne yakın kısımlardan tepelere kadar çok geniş bir
alanda yapılan kazılar ve araştırmalar sonucunda ulaşılmaktadır. Bazı taşlar ve
kayalar üzerinde ortaya çıkan resim ve yazılara göre, Köşk' ün tarihi Etiler
(Hitit) zamanına kadar gitmektedir. Evliya Çelebi, "Seyahatname' sinde;
"Cimşid' in tahtı Köşk' te idi" diye yazmakta ve yine aynı eserde,
1653 yılındaki deprem sonucu göçtüğü için halk arasında "Göçük"
dendiği ve "göçük" kelimesinin "Köşk" haline geldiği
belirtilmekte ise de "Küçük Asya" kitabındaki 1530 yılının
haritasında Köşk adı geçmektedir.
Tarih boyunca birçok kez el değiştiren yörede bulunan Köşk, 9 Mayıs 1990 tarihinde kabul edilen, 20 Mayıs 1990 tarih ve 20523 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 3644 sayılı kanun ile ilçe olmuştur.
COĞRAFİ KONUM
Ege Bölgesinin asıl
Ege Bölümü’ nde yer alan Köşk Aydın il merkezine 18 km. uzaklıktadır. İlçenin
batısında Umurlu Kasabası, doğusunda Sultanhisar İlçesi, güneyinde Dalama
Kasabası, kuzeyinde ise İzmir in Ödemiş ve Beydağ ilçeleri yer almaktadır. İlçe
ayrıca Büyük Menderes çöküntü hendeğinde, Büyük Menderes in kuzeyinde
konumlanmıştır. Denizden yüksekliği 65 metredir. İlçe, 91,976 km2 lik bir alana
sahiptir.
İlçenin kuzeyinde
doğu-batı yönünde uzanan Aydın Dağları bulunur. Güneyinde Menderes Nehri ve
Menteşe Dağları ile çevrili olan Köşk, Büyük Menderes çöküntü ovasında yer
alır. Köşk Ovası Büyük Menderes Nehrinin son 2500 yıldan beri taşıdığı
alüvyonlarla dolmuştur. Alüvyon ova içerisinde eğim azlığı nedeniyle salınarak
akan Nehir, ovada çok sayıda kavis çizerek doğu-batı doğrultusunda akar. İlçede
bulunan en önemli akarsu, ovanın yüzeyinde doğu-batı doğrultusunda uzanan ve
Ege Denizi ne dökülen Büyük Menderes Nehri ve ilçenin kuzeyinden Aydın
Dağlarından doğan, güneye doğru akan ve Büyük Menderes de son bulan Başçayır
deresidir. Başçayır deresi yaz kuraklığına bağlı olarak Büyük Menderes'e
ulaşamaz. Ayrıca ilçe sınırları içerisinde Ethembey gölü ve Yavuzköy küçük
çaplı göllerdir.
İKLİM
Köşk ilçesinde ve
çevresinde Akdeniz iklimi görülür. İlçede yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise
ılık ve yağışlı geçer. Dağların doğu-batı doğrultusunda uzanması deniz
etkisinin iç kesimlere kadar sokulmasına imkân verir. Köşk te kış mevsiminde
ortalama sıcaklık 9,2 °C, yaz mevsiminde ortalama sıcaklık 28,9 °C, ilkbaharda
20,6 °C ve sonbaharda 12,9"C dir. Yüksek kesimlerde nadiren kış
soğuklarına bağlı olarak kar yağışları görülmektedir. Kuzeydoğu (Poyraz) ve
güneybatı (Lodos) yönlü rüzgârlar bölgeye hâkimdir. İlçedeki en sıcak ay
Temmuz, en soğuk ay ise Ocak ayıdır. İlçeye yıllık 400 mm ile 700 mm arasında
yağış düştüğü görülmektedir.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
İklime bağlı olarak,
ilçede hâkim olan bitki örtüsü, Akdeniz ikliminin tipik bitki örtüsü olan
makidir. Bu bitki örtüsü 500–600 metreye kadar yaygın olarak görülür. 800
metreye kadar kızılçam, 900 metreye kadar fıstık çamı, 450 metreye kadar pırnal
meşesi ve 700 metreye kadar zeytin delicesi görülür. Kekik, sarmaşık ve
kendirgen gibi otsu bitkiler ilçede oldukça yaygındır. Kara ve demir yolu ile Köşke
girenler tüm ova ve yamaçları kaplayan bitki örtüsü ile karşılaşırlar. Ova
tabanında turunçgiller, dağlık kesimlerde zeytin, incir, ceviz, ve kestane
ağaçları görülür.
TARIM VE TARIMIN İLÇE
VE ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ YERİ
Verimli Anadolu toprakları
üzerinde kurulmuş olan ülkemizin ekonomisinde tarım önemli bir yer tutmaktadır.
Buna bağlı olarak, yine bu verimli topraklarda konumlanmış olan Köşk İlçesinde
iklimin elverişliliği sayesinde çok çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmekte ve
bu ürünler gerek iç pazarlarda gerekse dış pazarlarda yer alarak hem ilçe
ekonomisine hem de ülke ekonomisine oldukça büyük katkıda bulunmaktadır.
Akdeniz ikliminin ilçede hâkim olması, ilçe topraklarının oldukça verimli
olması ve elde edilen ürünlerin kaliteli olması gibi nedenlerle ilçede yaşayan
halk tarım faaliyetlerine büyük önem vermektedir. bu nedenle, tarım, ilçenin
kalkınmasında, ilçe ekonomisinde ve sanayisinde oldukça önemli bir yer
kaplamaktadır.
İlçenin coğrafi
konumu, tarım faaliyetleri açısından ilçeye büyük katkı sağlamaktadır. Büyük
Menderes Nehri, sulama kanalları ve yer altı suyunun zenginliği tarımda
çeşitliliği arttırmıştır. Köşk Yavuzköy e yakın alanlarda yapılan sondaj
çalışmalarında 980 m. ile 1300 m. arasında dört adet jeotermal kuyu açılmıştır.
Buradan elde edilen sıcak su, elektrik enerjisi üretmede kullanılmakta olup
ayrıca tarımsal amaçlı kullanılması da planlanmaktadır.
İlçe merkezi ve ova
köylerinde narenciye, pamuk, mısır, çilek, domates; yüksek arazi yapısı olan
köylerde önemli miktarda zeytin, incir, kestane, ceviz, elma vs.
üretilmektedir. Ayrıca önem sırasına göre karpuz, erik, şeftali, buğday, arpa
gibi ürünler de yetiştirilmektedir.
HAYVANCILIK
İlçe ekonomisi genel
olarak tarıma dayalı olmasına rağmen, ilçede büyük ve küçükbaş hayvancılık da
yapılmaktadır. Ancak hayvancılılığın ilçe ekonomisindeki yeri bitkisel üretime
göre bitkisel üretime göre oldukça düşüktür. 2016 yılı verilerine göre Köşk
ilçe merkezi ve köylerinde toplam 14737 adet büyükbaş, 9160 adet koyun ve 1550
adet keçi mevcudu bulunmaktadır. Sığırcılık ova köylerinde toplu
hayvancılık şeklinde ve daha çok süt sığırcılığı olarak yapılmaktadır. Dağ
köylerinde ise aile işletmeciliği şeklindedir. Koyunculuk ise dağ köylerinin
yaylalarında yapılarak milli ekonomiye gelir sağlamaktadır.
İlçenin önemli gelir
kaynaklarından biri de arıcılıktır. İlçenin istatistiklerine göre 5600 adet
fenni kovanda arıcılık yapan çiftçi ailenin olduğu ve mevcut arıların yöreye
hâkim bitki florasından faydalandığı gibi beraberinde yörede ekili ve dikili
sebze ve meyve ağaçlarının tozlanmasına da doğal olarak katkıda bulunmaktadır.
Bunların dışında tahminen 2000 adet arılı kovan gezginci arıcılar tarafından
kışı ilçe sınırları içinde geçirmektedir.
SANAYİ VE TİCARET
Sanayileşme ve
ticaret, tarımsal üretime bağlı olarak gelişme göstermekte, orta ve küçük
ölçekli işletmelerin sayısı zamanla artmaktadır. Bu işletmeler kendi olanakları
dâhilinde kendi ürünlerini, yöreden almış olduğu zeytin, zeytinyağı, incir gibi
ürünleri Anadolu nun çeşitli illerine götürerek ürünleri bu şekilde
değerlendirmektedir.
İlçede tarımsal
ürünlerin işlenmesi, paketlenmesi ve pazarlaması alanlarında onlarca firma,
fabrika veya küçük işletme halinde faaliyet göstermektedir. Bu faaliyetler,
tarım işçiliğinin yanında ürün sezonuna bağlı olarak ilçe halkına önemli derecede
iş olanağı sağlamaktadır. İlçe ekonomisinde önem arz eden önemli kuruluşlardan
biri de Köşk TARİŞ (Tarım Satış Kooperatifı) tir. Yıllık üretime bağlı olarak
önemli miktarda pamuk, zeytinyağı ve kuru incir alımı yapılmaktadır. Köşk
ilçesi; zeytin, incir ve kestanede ilçedeki ürünlerin yanı sıra çevre
ilçelerden ürün alan önemli bir pazaryeri durumundadır. İlçe merkezinde Köşk
Ziraat Odası, Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Tarım Kredi Kooperatifi, Tarım Satış
Kooperatifi ( TARİŞ) Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi gibi
kooperatifler ile Ziraat Bankası hizmet vermektedir. Çiftlik ve Beyköy Köyleri
Köy Kalkındırma Kooeratifleri, Baklaköy Köyü Sulama Kooperatifi ve Başçayır
Köyü Tarım Kredi Kooperatifi köylerde hizmet veren tarımsal amaçlı
kooperatiflerdir.